KATARZYNA SMRECZYŃSKA 

"Jeżeli mogę coś dać z dzieła mojego życia, to zawdzięczam to najpierw Bogu, a następnie matce, nie byłoby tego, gdyby nie jej piechotne drogi do Krakowa."

Władysław Orkan

Katarzyna Smreczyńska, pierwsze nazwisko - Smaciarz, w 1898 roku zmienione na Smreczyńska (1846 - 1936), gawędziarka, autorka opowiadań ludowych, matka Władysława Orkana.

Urodziła się 1 XI w Porębie Wielkiej (pow. Limanowa) w Gorcach. Wychowywana w bardzo ubogiej, wielodzietnej rodzinie chłopskiej, przez całe życie odczuwała potrzebę wiedzy. Czytać nauczyła się na Biblii. W 1863 roku w wieku 17 lat wyszła za mąż za drwala Macieja Smaciarza. Smreczyńska bardzo dbała o wykształcenie synów. Gdy uczyli się w Krakowie, co miesiąc dostarczała im żywność, pokonując trasę z Poręby do Krakowa pieszo. Starszy syn Stanisław po zdaniu matury, ukończył studia wyższe na Uniwersytecie Jagielońskim. Franciszek (Władysław Orkan) powrócił na ojcowiznę i poświęcił się twórczości literackiej. To właśnie matka odsłoniła przed nim wieś jako temat literacki i podsuwała tematy do opowiadań. Sam Orkan podkreślał, że:

"...wszystko, co mam,
zawdzięczam w pierwszym rzędzie matce,
którą uważam za istotę genialną,
jestem ino dalszym ciągiem jej, ale in minus..."

Smreczyńska nigdy nie nauczyła się pisać, listy i opowiadania dyktowała córce, sąsiadom lub Orkanowi, który stał się redaktorem jej opowiadań. W ten sposób powstały Pierwsze kroki, Prządki, Do dzieci. Utwory Smreczyńskiej świadczą o jej znacznym darze obserwacji, umiejętnościach narracyjnych.

Od 1926 roku mieszkała u córki Marii w Zakopanem. Dnia 8 VII 1934 roku wzięła udział w odsłonięciu pomnika Władysława Orkana w Nowym Targu. Zmarła 5 X 1936 roku, pochowana została na nowym cmentarzu w Zakopanem.